9 lutego 2020 r. podczas I Gali Nauki Polskiej w Toruniu, dr hab. Janusz Dąbrowski, prof. UJ, z Zespołu Fizykochemii Koordynacyjnej i Bionieorganicznej odebrał nagrodę Prezesa Rady Ministrów za wysoko ocenione osiągnięcie naukowe będące podstawą nadania stopnia naukowego doktora habilitowanego. Osiągnięcie pt. "Reaktywne formy tlenu fotogenerowane przez halogenowe pochodne tetrapiroli: mechanizmy i aplikacje"

to cykl 16 jednotematycznych prac opublikowanych w prestiżowych, specjalistycznych czasopismach z listy JCR o sumarycznym współczynniku oddziaływania równym 75.024, które cytowane były ponad 650 razy. Prace te pozwoliły na stworzenie biblioteki halogenopochodnych porfiryn, chloryn i bakteriochloryn o korzystnych właściwościach fizykochemicznych oraz określonym działaniu farmakologicznym w warunkach in vitro oraz in vivo. Autor wykazał, że badane związki charakteryzują się silną absorpcją w zakresie bliskiej podczerwieni, dużą trwałością fotochemiczną oraz możliwością generowania reaktywnych form tlenu zgodnie z mechanizmem przeniesienia elektronu, jak też przekazania energii. Wyniki przeprowadzonych badań pozwoliły zdecydowanie poszerzyć wiedzę na temat mechanizmów fotogenerowania ROS i pokusić się o zmianę obecnego paradygmatu o przeważającym udziale tlenu singletowego na korzyść udziału form wolnorodnikowych w terapii fotodynamicznej. Ma to dominujący wpływ na skuteczność terapeutyczną oraz aktywność układu immunologicznego. Wyniki tych badań mają duży potencjał badawczy i otwierają możliwości wykorzystania w terapii klinicznej.

Autor: Michał Płotek